22-11-2019Zmiany w gminnym systemie gospodarki odpadami komunalnymi
Po wielu miesiÄ…cach prac legislacyjnych w dniu 6 wrzeÅ›nia 2019r. weszÅ‚a w życie obszerna zmiana ustawy o utrzymaniu czystoÅ›ci i porzÄ…dku w gminach czyli aktu prawnego regulujÄ…cego m. in. gÅ‚ówne zasady gospodarowania odpadami komunalnymi w gminie. Zmiana ta pociÄ…gnęła za sobÄ… konieczność dostosowania gminnego prawa miejscowego do wymogów prawa powszechnego w tym zakresie. Po opracowaniu przez wójta gminy stosownych projektów uchwaÅ‚, Rada Gminy Korczyna uchwaliÅ‚a w dniu 22 października 2019r. pakiet nastÄ™pujÄ…cych „uchwaÅ‚ odpadowych” regulujÄ…cych zasady gospodarowania odpadami komunalnymi przez mieszkaÅ„ców gminy:
- regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Korczyna,
- ustalenie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości położonych na terenie Gminy Korczyna,
- wybór metody ustalenia opÅ‚aty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenie wysokoÅ›ci stawki tej opÅ‚aty,
- ustalenie szczegóÅ‚owego sposobu i zakresu Å›wiadczenia usÅ‚ug w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych,
- okreÅ›lenie rodzajów dodatkowych usÅ‚ug Å›wiadczonych przez gminÄ™ w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wÅ‚aÅ›cicieli nieruchomoÅ›ci zamieszkaÅ‚ych z terenu Gminy Korczyna, zagospodarowania tych odpadów, sposobu ich Å›wiadczenia oraz wysokoÅ›ci cen za te usÅ‚ugi.
Począwszy od dnia dzisiejszego i w trakcie kolejnych tygodni przybliżymy mieszkańcom najważniejsze kwestie a przede wszystkim zmiany wprowadzone w zakresie gospodarki odpadami przez przepisy prawa powszechnego i lokalnego.
Dzisiejsza informacja dotyczy wysokoÅ›ci stawki ponoszonej przez mieszkaÅ„ców za odbiór, transport i zagospodarowanie odpadów komunalnych.
W zwiÄ…zku obowiÄ…zujÄ…cymi regulacjami prawnymi i uksztaÅ‚towanymi w praktyce zasadami, którymi od jakiegoÅ› czasu rzÄ…dzi siÄ™ w naszym kraju rynek gospodarowania odpadami, gminy muszÄ… coraz częściej mierzyć siÄ™ z koniecznoÅ›ciÄ… podnoszenia stawki naliczanej mieszkaÅ„com za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Informacje o systematycznym wzroÅ›cie tych opÅ‚at pojawiajÄ… siÄ™ licznie w Å›rodkach masowego przekazu, a samorzÄ…dy nie maja możliwoÅ›ci prawnych do ingerowania w ten zmonopolizowany, specyficzny rynek.
Zgodnie z art. 6r ustawy o utrzymaniu czystoÅ›ci i porzÄ…dku w gminach opÅ‚ata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy, a z pobranych opÅ‚at gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, na które skÅ‚adajÄ… siÄ™: koszty odbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, tworzenie i utrzymywanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK), obsÅ‚ugi administracyjnej systemu a także edukacji ekologicznej w zakresie prawidÅ‚owego postÄ™powania z odpadami komunalnymi. Gmina też, wspólnie z innymi gminami, zobowiÄ…zana jest do utrzymywania instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, do której trafiajÄ… odpady z jej terenu. Z pobranych opÅ‚at gmina może pokryć też koszty wyposażenia nieruchomoÅ›ci w pojemniki lub worki do zbierania odpadów.
Zgodnie z zapisem ustawy, system gospodarowania odpadami komunalnymi powinien być systemem samofinansujÄ…cym siÄ™ tzn. opÅ‚aty uiszczane przez mieszkaÅ„ców nie mogÄ… być przez gminÄ™ wydatkowane na inne cele nie zwiÄ…zane z gospodarkÄ… odpadowÄ…, muszÄ… jednak, co należy jeszcze raz podkreÅ›lić, wystarczać na wszystkie wydatki z tym zwiÄ…zane.
PrzystÄ™pujÄ…c do sporzÄ…dzenia projektu uchwaÅ‚y w zakresie wysokoÅ›ci stawek dokonano szczegóÅ‚owej analizy wydatków i dochodów, biorÄ…c pod uwagÄ™ funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami w latach ubiegÅ‚ych, iloÅ›ci odbieranych poszczególnych frakcji odpadów, liczby mieszkaÅ„ców wpÅ‚acajÄ…cych opÅ‚atÄ™ na podstawie zÅ‚ożonych deklaracji, a przede wszystkim ceny za poszczególne frakcje odpadów komunalnych zÅ‚ożone przez przedsiÄ™biorcÄ™ w ofercie przetargowej na realizacje zadania pn. „Odbiór, transport i częściowe zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu Gminy Korczyna w 2019r.” oraz kwoty dotacji przekazywanej Gminie Krosno na podstawie porozumienia dotyczÄ…cego wspóÅ‚finansowania instalacji do przetwarzania odpadów trafiajÄ…cych z gminy.
Na podstawie przeprowadzonej kalkulacji, wójt gminy przedÅ‚ożyÅ‚ projekt uchwaÅ‚y w sprawie wyboru metody ustalenia opÅ‚aty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia wysokoÅ›ci stawki tej opÅ‚aty, okreÅ›lajÄ…c wysokość stawki na 16,00 zÅ‚. Stawka taka, na mocy uchwaÅ‚y Rady Gminy Korczyna, obowiÄ…zywać bÄ™dzie od dnia 01 grudnia 2019r.
Zaproponowana wysokość stawki opÅ‚aty gwarantuje, na chwilÄ™ obecnÄ…, zrównoważenie wydatków i dochodów oraz pozwala na finansowanie zadaÅ„ gminnych zwiÄ…zanych z systemem gospodarki odpadami komunalnymi naÅ‚ożonych przez obowiÄ…zujÄ…ce przepisy prawa.
Należy jednak wspomnieć, że uchwalona stawka nie uwzglÄ™dnia zniwelowania deficytu powstaÅ‚ego w ciÄ…gu roku 2019 w wysokoÅ›ci kilkuset tysiÄ™cy zÅ‚otych w zwiÄ…zku z uchwaleniem przez RadÄ™ Gminy Korczyna w grudniu 2018r. stawki za odpady o 2,00 zÅ‚ niższej niż kalkulacja przedstawiona wtedy przez wójta. Sytuacja ta powoduje konieczność przedkÅ‚adania wyjaÅ›nieÅ„ do instytucji kontrolnych (Regionalna Izba Obrachunkowa), które rozpatrujÄ… kwestiÄ™ naruszenia zasady samofinansowania siÄ™ gospodarki odpadami komunalnymi w gminie.
Zgodnie z zapisami ustawy nie ma już możliwoÅ›ci różnicowania stawek w zależnoÅ›ci od deklarowania segregacji odpadów lub gromadzenia odpadów w sposób zmieszany. Wszyscy mieszkaÅ„cy sÄ… zobligowani do segregacji odpadów. Gmina ma natomiast obowiÄ…zek wprowadzenia stawki opÅ‚aty podwyższonej uiszczanej w przypadku, gdy w wyniku postÄ™powania administracyjnego zakoÅ„czonego wydaniem przez wójta decyzji administracyjnej stwierdzony zostanie fakt naruszenia przez mieszkaÅ„ca zasad segregacji odpadów. Stawka opÅ‚aty podwyższonej zostaÅ‚a uchwalona jako trzykrotność stawki podstawowej czyli 48,00 zÅ‚.
Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystoÅ›ci i porzÄ…dku w gminach daÅ‚a możliwość zwolnienia z części opÅ‚aty dla osób zobowiÄ…zujÄ…cych siÄ™ do kompostowania bioodpadów (tj. ulegajÄ…cych biodegradacji odpadów zielonych z pielÄ™gnacji ogrodów oraz odpadów spożywczych i kuchennych z gospodarstw domowych) w przydomowych kompostownikach. Gmina Korczyna skorzystaÅ‚a z tej opcji obniżajÄ…c w tym przypadku stawkÄ™ podstawowÄ… za gospodarowanie odpadami komunalnymi o 2,00 zÅ‚ i ustanawiajÄ…c jÄ… na 14,00 zÅ‚. Wysokość tego zwolnienia ustalono odliczajÄ…c koszty zagospodarowania tego rodzaju odpadu w instalacji do przetwarzania odpadów.
Fakt posiadania kompostownika oraz wÅ‚aÅ›ciwego kompostowania odpadów zadeklarowane przez mieszkaÅ„ca bÄ™dÄ…, zgodnie z zapisami ustawy, przedmiotem kontroli ze strony UrzÄ™du Gminy Korczyna. W kolejnych częściach informacji o systemie gospodarowania odpadami przedstawimy regulacje prawne i dobre praktyki w zakresie kompostowania odpadów.
Ustawa o utrzymaniu czystoÅ›ci i porzÄ…dku w gminach dopuszcza również możliwość różnicowania stawki opÅ‚aty za gospodarowanie odpadami w zależnoÅ›ci od rodzaju zabudowy zlokalizowanej na nieruchomoÅ›ci zamieszkaÅ‚ej. W zwiÄ…zku z faktem, że ostatnia nowelizacja ustawy zwiÄ™kszyÅ‚a obowiÄ…zkowÄ… czÄ™stotliwość odbioru odpadów niesegregowanych i bioodpadów z nieruchomoÅ›ci zabudowanych budynkami wielolokalowymi i wywozy z tych nieruchomoÅ›ci w okresie ciepÅ‚ych miesiÄ™cy odbywać siÄ™ bÄ™dÄ… co tydzieÅ„, opÅ‚atÄ™ dla wÅ‚aÅ›cicieli tych nieruchomoÅ›ci podniesiono o oszacowane koszty dodatkowego transportu odpadów i ustalono w ten sposób stawkÄ™ na 19,00 zÅ‚.
Należy jeszcze poinformować, że z uwagi na ograniczanie kosztów, wyÅ‚Ä…czono z katalogu usÅ‚ug podstawowych, które zgodnie z zapisami ustawy ma finansować mieszkaniec, niektóre rodzaje odpadów. Dlatego też popióÅ‚ i odpady paleniskowe odbierane bÄ™dÄ… w punktach selektywnej zbiórki odpadów za dodatkowa opÅ‚atÄ… w wysokoÅ›ci 10,50 zÅ‚ za worek o pojemnoÅ›ci 60l., co pokrywać bÄ™dzie koszty transportu i zagospodarowania tych odpadów. Jako dodatkowa usÅ‚ugÄ™ wprowadzono również odbiór w punktach selektywnej zbiórki odpadów opon o szerokoÅ›ci powyżej 400 mm.
SzczegóÅ‚owa informacja o wysokoÅ›ci stawki za gospodarowanie odpadami w najbliższej przyszÅ‚oÅ›ci zostanie dorÄ™czona w formie pisemnej każdemu wÅ‚aÅ›cicielowi nieruchomoÅ›ci zamieszkaÅ‚ej.
Trzeba jednak zaznaczyć, że wkrótce rozstrzygniÄ™ty zostanie przetarg na realizacje zadania pn. „Odbiór, transport i częściowe zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu Gminy Korczyna w roku 2020” i biorÄ…c pod uwagÄ™ przedstawione poniżej okolicznoÅ›ci wzrostu cen, stawki zaproponowane przez oferentów mogÄ… być znacznie wyższe. Podobnie z wysokoÅ›ciÄ… dotacji uiszczanej Gminie Krosno za wspóÅ‚finansowanie instalacji do przetwarzania odpadów do której trafiajÄ… odpady z terenu Gminy Korczyna.
W związku z powyższym, początkiem roku może zaistnieć konieczność ponownej weryfikacji stawek opłat za gospodarowanie odpadami i podjęcia uchwały w tym zakresie.
ObserwujÄ…c rynek gospodarki odpadami można, bez wchodzenia w szczegóÅ‚y, których nie dotyczy ta informacja, wskazać kilka gÅ‚ównych przyczyn wpÅ‚ywajÄ…cych na tak gwaÅ‚towny wzrost cen w ostatnim czasie.
Powody wzrostu cen za gospodarowanie odpadami
1) znaczny wzrost opÅ‚at za korzystanie ze Å›rodowiska, tzw. „opÅ‚aty marszaÅ‚kowskiej”. Jest to opÅ‚ata, którÄ… przedsiÄ™biorcy ponoszÄ… za umieszczenie odpadów na skÅ‚adowisku. Regulowana jest ona rozporzÄ…dzeniem Rady Ministrów w sprawie opÅ‚at za korzystanie ze Å›rodowiska. WolÄ… ustawodawcy w ostatnich latach opÅ‚ata za skÅ‚adowanie odpadów wzrosÅ‚a kilkukrotnie (w 2014r. jednostkowa stawka opÅ‚aty dla pozostaÅ‚oÅ›ci z sortowania wynosiÅ‚a 73,60 zÅ‚ za 1 tonÄ™ - obecnie opÅ‚ata ta wynosi 170 zÅ‚, a w roku 2020 bÄ™dzie to aż 270 zÅ‚).
2) brak konkurencji, zarówno jeÅ›li chodzi o miejsce zagospodarowania odpadów jak i w zakresie realizacji usÅ‚ug w zakresie odbioru i transportu odpadów. Od kilku lat w ogÅ‚aszanym przez GminÄ™ Korczyna przetargu na realizacje zadania pn. „Odbiór, transport i częściowe zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu Gminy Korczyna”, skÅ‚adana jest jedna oferta.
3) dodatkowe obowiÄ…zki naÅ‚ożone na przedsiÄ™biorców. Nowelizacja ustawy o odpadach uchwalona we wrzeÅ›niu 2018 roku nakÅ‚ada na podmioty wytwarzajÄ…ce, zbierajÄ…ce oraz przetwarzajÄ…ce odpady szereg obowiÄ…zków, takich jak konieczność zaktualizowania posiadanych pozwoleÅ„ z zakresu gospodarki odpadami, ustanowienia zabezpieczenia roszczeÅ„, opracowania operatu przeciwpożarowego czy wdrożenia monitoringu wizyjnego. Dostosowanie siÄ™ do nowych przepisów wymaga od przedsiÄ™biorców gospodarujÄ…cych i przetwarzajÄ…cych odpady poniesienia znaczÄ…cych kosztów (już samo wprowadzenie monitoringu wizyjnego na jednej instalacji może kosztować od kilku dziesiÄ™ciu do kilkuset tysiÄ™cy zÅ‚otych), co w konsekwencji wpÅ‚ywa również na koszty odbioru odpadów, które muszÄ… ponosić mieszkaÅ„cy. Ponadto na mocy rozporzÄ…dzenia Ministra Å›rodowiska z dnia 7 lutego 2019 r. w sprawie wysokoÅ›ci stawek zabezpieczenia roszczeÅ„ od lutego 2019 roku, magazynowanie i skÅ‚adowanie odpadów wiąże siÄ™ z koniecznoÅ›ciÄ… ponoszenia kosztów z tytuÅ‚u powszechnych, obowiÄ…zkowych zabezpieczeÅ„ roszczeÅ„. Konieczność ustanowienia zabezpieczenia finansowego (w postaci depozytu, gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo polisy ubezpieczeniowej) znaczÄ…co podnosi koszty funkcjonowania systemu, a jego skutki w ponoszÄ… mieszkaÅ„cy. Na rynku brak dotÄ…d oferty ubezpieczeniowej — brak instrumentów prawnych gwarantujÄ…cych, że stawki ubezpieczenia z tytuÅ‚u zabezpieczenia roszczeÅ„ bÄ™dÄ… na konkurencyjnym poziomie.
4) problemem w zakresie zagospodarowanie tzw. RDF czyli frakcji kalorycznej odpadów o dużej wartoÅ›ci opaÅ‚owej, nie podlegajÄ…cej skÅ‚adowaniu, który obecnie praktycznie ograniczony jest do termicznego przetwarzania przez cementownie. Przy czym nie ma żadnych zewnÄ™trznych narzÄ™dzi wpÅ‚ywu na koszty i warunki przyjÄ™cia RDF przez te instalacje, mechanizmów prawnych i ekonomicznych, które umożliwiÄ… wykorzystywanie RDF np. w lokalnym ciepÅ‚ownictwie, dziÄ™ki powstawaniu instalacji do produkcji paliwa z jego przetworzenia. Brak odpowiednich mocy przetwórczych w zakresie termicznego unieszkodliwiania frakcji palnej – napÄ™dziÅ‚ dynamiczny wzrost cen, dyktowany przez istniejÄ…ce instalacje posiadajÄ…ce technologiczne możliwoÅ›ci ich przerobu.
5) wzrost pÅ‚ac prac pracowników zajmujÄ…cych siÄ™ transportem i segregacjÄ… odpadów.
Niewątpliwie znaczenie ma tu ustawowy wzrost płacy minimalnej a także trudna specyfika pracy z odpadami powodująca brak chętnych do pracy w tym sektorze.
6) wzrost ilości odbieranych śmieci. Obserwujemy w Gminie Korczyna systematyczny kilkuprocentowy wzrost w skali każdego roku.
7) wymóg dalszych inwestycji na skÅ‚adowisku odpadów ze wzglÄ™du na podwyższone normy Å›rodowiskowe. Z uwagi na fakt, że w ciÄ…gu najbliższych lat do recyklingu i ponownego użycia bÄ™dzie musiaÅ‚o trafiać aż 50% odpadów, konieczne jest dostosowanie instalacji do tych wymogów. Gminy sÄ… również ustawowo zobowiÄ…zane do ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegajÄ…cych biodegradacji przekazywanych do skÅ‚adowania, w przyszÅ‚ym roku bÄ™dzie to nie wiÄ™cej niż 35% caÅ‚kowitej masy tych odpadów. W trakcie realizacji jest zadanie pn. „Modernizacja i rozbudowa części biologicznej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w ZakÅ‚adzie Unieszkodliwiania Odpadów w KroÅ›nie”.
8) zbyt maÅ‚a liczba firm, które jako recyklerzy odbierajÄ… odpady segregowane.
W ostatnim czasie zmieniÅ‚ siÄ™ bardzo rynek recyklingu. Zakaz importu wielu frakcji odpadów, w tym m.in. tworzyw sztucznych i papieru, wprowadzony w 2017 r. przez wÅ‚adze Chin, przyczyniÅ‚ siÄ™ do zawirowania na europejskim rynku gospodarki odpadami. Problem zwiÄ…zany jest z dotychczasowym globalnym obrotem odpadami, które byÅ‚y wysyÅ‚ane z USA, Unii Europejskiej i Japonii do Chin, by powrócić w postaci przetworzonych produktów. W Chinach bowiem jeszcze do niedawna nie przestrzegano przy przetwarzaniu odpadów norm Å›rodowiskowych, zatem tanim kosztem można byÅ‚o poddać je recyklingowi. Atutem chiÅ„skich recyklerów byÅ‚y niskie koszty pracy, brak restrykcji Å›rodowiskowych oraz niskie standardy technologiczne. W tej chwili brak chÄ™tnych do odbioru odpadów segregowanych i w ofercie przetargowej cena jednej tony tego rodzaju odpadu jest wyższa od tony odpadów zmieszanych.